Herkes için açık olan bir şey var ki AMD, tarih boyunca GPU sahnesinde hep NVIDIA’nın ardından geldi. Ancak kırmızı takım hiçbir zaman pes etmedi, her zaman üstüne koymaya devam etti. CPU arenasında yakalanan büyük çıkışın yanı sıra, grafik cephesinde özellikle son iki nesildir önemli atılımlar gördük. Sırada ise RDNA 4 mimarisi var. AMD, yarışa yeni mimarisi ve ufukta görünen Radeon RX 8000 ile birlikte hazırlanıyor.
Beklentilerimize göre 2024 yılı GPU dünyasında çok sayıda yeniliğe ev sahipliği yapacak. NVIDIA, AMD ve Intel olmak üzere üç ayrı devin ateşli kapışmasını yakından takip ediyor olacağız. NVIDIA, şu sıralar RTX 5000 Blackwell serisine son dokunuşlarını yapıyor. Intel ise kazandığı tecrübelerle birlikte daha güçlü Battlemage mimarisini hazırlıyor. Peki AMD ne yapacak? RDNA 4 mimarisi rakip NVIDIA ile mücadele etmeye yetecek mi? Bugün bazı gün yüzüne çıkan bilgiler, sızıntılar ve tüm bilinenleriyle birlikte RX 8000 serisi hakkında konuşacağız.
Tahmin edebileceğiniz gibi AMD henüz RDNA 4’e ilişkin hiçbir detay paylaşmadı. Sızıntılar ise her zamanki gibi bazı verilerin üzerine ışık tutuyor. Farklı kaynaklardan gelen bazı bilgiler birbiriyle örtüşüyor.
Kesintisiz olarak sızıntılarına devam eden Moore’s Law Is Dead, AMD’nin RDNA 4’ü yalnızca iki konfigürasyonda piyasaya süreceğini öngörüyor: Navi 48 ve Navi 44 olmak üzere iki GPU. Eğer bu öngörü doğruysa, AMD yaklaşan RX 8000 serisinde tamamen farklı bir strateji belirleyecek diyebiliriz. Alt ve üst seviye olmak üzere iki ana GPU benimsenecek, bu GPU’lardan farklı segmentlerde yapılandırmalar türetilecek. Biz bunu anlıyoruz.
| Üretim Teknolojisi | TSMC N4P |
| Mimari | RDNA 4 |
| GPU | Navi 48, Navi 44, Navi 43 (?) |
| Bellek Türü | GDDR6 |
| Maksimum Bant Genişliği | 256-bit |
| Maksimum Saat Hızları | 3 GHz-3,3 GHz |
| Çıkış Tarihi | 2024 son çeyrek |
Peki kırmızı ekip karşı tarafın amiral gemisine bir rakip çıkarabilecek mi? Yıllardır bunu yapamadılar ve yeni nesilde de aynı senaryo yaşanacak gibi görünüyor. Çoğu kişi bu konuda hemfikir: AMD, RTX 5090 gibi premium sınıf ekran kartlarıyla boy ölçüşecek güçlü modeller piyasaya sürmeyecek, veya süremeyecek. Hatta RTX 4080’e bile rakip sunamayabilirler. Şirket görünüşe göre en azından ilk etapta orta sınıfı hedefleyecek.
Kaynaklara göre “Navi 48” isimli çip AMD’nin yeni nesildeki amiral gemisi olacak. Navi 48 beklentilere göre RX 8800 XT’de kullanılacak. İlk tahminler bu GPU’nun 18-20 Gbps hızında GDDR6 bellek ile 256-bit arayüze sahip olacağını gösteriyor. Bazı sızıntılarda belirtildiği gibi 192-bit veri yolu ile gelmesi de mümkün. Navi 44 GPU’nun ise 128-bit bellek veri yolu ve önemli ölçüde daha küçük bir GPU ile geleceği söyleniyor.
MLID, bir süre önce artık sözü edilmeyen olası bir Navi 43 GPU’dan bahsetmişti. Söylentiye göre Navi 43’ün 64 işlem birimine (CU), Navi 44 ise 32 CU’ya sahipti. Ancak bilgilerin bir kesinliği bulunmamakla birlikte kaynak bile bu özelliklerin belirsiz olduğu konusunda uyardı.
Özet geçecek olursak, RDNA 4 mimarisine dayalı Navi 48 ve Navi 44 GPU’ların piyasaya sürülmesiyle orta ve giriş seviyesi segmentlerinde değişiklikler bekleniyor. Bu GPU’lar masaüstü veya mobil platformda Radeon RX 8800, 8700, 8600 ve 8500 serisi gibi kartlara güç verecek.
Navi 44 ve Navi 48 GPU’ların TSMC N4P süreci üzerine inşa edilme ihtimali yüksek. Başka bir deyişle, RTX 4000 serisinde kullanılan üretim teknolojisine yakın bir teknik. Navi 48’in tahmini kalıp boyutu 300-350 mm² iken, Navi 44 210 mm²’nin altındaki boyutuyla çok daha küçük. Yani RTX 4060 Ti’nin içinde yer alan GPU ile çok yakın.
Genellikle AMD’nin amiral gemisi çipi Navi 31, Navi 21 gibi isimlerle alınırdı. Biraz önce bahsettiğimiz gibi, yeni nesilde çok fazla değişim olabilir. Bu kez alt uç GPU olarak Navi 44 ve en üst grafik çipi olarak Navi 48’i görüyoruz.
İlk başta bazı RDNA 4 GPU’ların 3.5 GHz gibi yüksek frekanslara ulaşacağından bahsediliyordu. Lakin bu tahminler sonrasında revize edildi. MSI ve ASUS gibi ortaklar tarafından üretilen hız aşırtmalı modellerin 3-3.3 GHz seviyelerine ulaşması bekleniyor. Her ne olursa olsun bu seviyeler muazzam. Örnek olarak RX 7900 XTX, 2.3 GHz oyun frekansına sahip.
AMD RDNA4 Navi 48
Hatırlarsanız şirket RDNA 3 mimarisiyle birlikte yonga içinde farklı birimler içeren çiplet tasarıma geçiş yapmıştı. Ancak bunun MCM’den farklı olduğunu belirtelim. Bazı söylentiler ilk olarak AMD’nin RDNA 3’te MCM’ye geçebileceğini gösteriyordulakin bu gerçekleşmedi. RDNA 4 ile ilgili ilk raporlar da aynı şeyi söylüyordu, ancak son birkaç ay içinde sızıntı yapanlar bu teoriden yavaş yavaş geri çekildi. Şimdi ise birden fazla kaynak, AMD’nin tek bir GPU ile yoluna devam edeceğini söylüyor. Yani PCB üzerinde iki ayrı GPU bulunmayacak, tek yekpare bir çip göreceğiz. Böylelikle MCM konusundaki beklentiler de RDNA 5 mimarisine kaldı. Eğer söylendiği gibi üst düzey RX 8000 modelleri iptal edilmeseydi, belki MCM tabanlı ekran kartları yakında piyasada olabilirdi.
Neden GDDR7 Değil?
NVIDIA tarafı çok yüksek ihtimalle RTX 5000 serisiyle daha hızlı ve daha yeni GDDR7 bellekler kullanacak. RTX 5000 serisi 28 Gbps GDDR7 belleklerle gelirse büyük bir üstünlük kurulmuş olacak. Kırmızılılar ise 18 Gbps hızında çalışan belleklere GDDR6’ya sadık kalacak. Peki AMD neden treni kaçırıyor, neden GDDR6’da kalıyor?
RX 7900 GRE veya RX 7700 XT gibi bazı masaüstü GPU’ların yanı sıra Navi 33 modelleri zaten 18 Gbps belleklerle besleniyordu. Mobil form faktöründe bu hız AMD tarafından kullanılan maksimum hızı temsil ediyor.
Aslında her iki şirketin de GDDR7’ye geçiş yapacağı konuşuluyordu. Moore’s Law Is Dead, daha sonra iptal edildiği söylenen Navi 41 (ya da Navi 4C ve Navi 4X) ve Navi 42 GPU’ların GDDR7 ile planladığını tahmin ediyor. Eğer söylentilere konuk olan Navi 41 piyasaya sürülürse RX 7900 XTX’in halefi olacaktı. Yani RX 8900 XTX gibi bir isimlendirme bekleyebilirdik.
Eğer üst düzey kartlar gerçekten iptal edildiyse bu üzücü bir durum. Ancak ilk başta olmasa bile gelecekte AMD’nin yeni modellerle serisini çeşitlendirme ihtimali de var. Bununla birlikte, orta ve giriş seviyesi kartların hepsinin GDDR6 belleğe sahip olması bekleniyor.
GDDR7 standardı, GDDR6’nın sunduğu hızları yine ikiye katlayarak 36 Gb/sn’ye varan hızlar sunacak. Bu veri hızlarıyla birlikte 384 bitlik bir veri yoluna sahip ekran kartında yaklaşık 1.728 TB/sn bant genişliği elde edilecek. Mevcuttaki en güçlü olan RTX 4090 ise teorik olarak 1 TB/sn’lik bant genişliği sunabiliyor.
GDDR7 ile birlikte ilerleyen yıllarda 50 Gb/sn sınırının aşılması bekleniyor. MyDrivers, 2024’ün sonlarında piyasaya çıkması beklenen GeForce RTX 5000 serisi ve Radeon RX 8000 serisi ekran kartlarının 36 Gbps başlangıç hızlarıyla birlikte GDDR7 bellekler kullanacağını yazmıştı. Ancak sonrasında planlarda değişiklik olmuş olabilir. 256 bit GDDR7 arayüzüne sahip bir GPU, bahsi geçen hızlarla birlikte 1,15 TB/s bant genişliğine ulaşabilir. 384 bitlik bir GPU ise 1,7 TB/sn’yi aşabilir.
Infinity Cache
AMD’nin ekran kartlarında Infinity Cache adı verilen çok hızlı özel bellekler kullandığını tekrar hatırlatalım. Şirketin RDNA 4 ile Infinity Cache konusunda neler yapacağını bilmiyoruz. Belki de GDDR6 ile hızlar sabit kalsa bile Infinity Cache geliştirmeleriyle birlikte bellek bant genişliği konusunda ilerleme sağlanabilir.
Görünüşe göre AMD, en azından yüksek performans bekleyen kullanıcıların hevesini kursağında bırakacak. Hatta şirketin en güçlü RX 8000 modeli, mevcut RX 7900 XTX’ten (Navi 31) daha zayıf olabilir. Saf işleme performansı açısından RX 7900 XTX daha iyi olsa bile, yeni GPU’ların ışın izleme konusunda daha üstün olması ve daha iyi fiyatlara sahip olması bekleniyor.
Amiral gemisi RDNA 4 kartı gerçekten farklı bir hikaye olabilir. Çoğu kaynak, RX 8800 XT’nin performans olarak RX 7900 XT’ye yakın olacağını söylüyor. MLID, RX 7900 XTX’ten yaklaşık %10 daha yavaş olacağını ve RTX 4080’e yakın performans sunacağını öngörmüştü. Bu da demek oluyor ki RTX 4070 Ti ile RTX 4080 arasında bir yere konumlanabilir.
İyi yönden bakacak olursak, RX 8800 XT uygun fiyatıyla RTX 4080 serisine iyi bir alternatif olabilir. Her şey söylentiden ibaret, ancak vaziyete genel olarak baktığımızda bu senaryoların gerçek olma ihtimali yüksek. Performans bir kenara, fiyat/performans konusunda AMD’nin stratejisi herkesi şaşırtabilir.
Bu arada, Navi 44 GPU ile gelecek olan RX 8700 XT’nin mevcut nesil RX 7700 XT’ye benzer bir performans sunacağı söyleniyor. Ne anladık bu işten? AMD, daha düşük bir fiyat noktası belirleyebilir. Şu anda RX 8600 ve RX 8500 gibi modellerden bir haber yok. Görünüşe göre bu yıl düşük bütçeliler için bir plan yok. Ancak 2025 yılının bir noktasında yeni modeller gelecektir.
Ray Tracing
Işın izleme için ayrı bir parantez açalım. NVIDIA’nın koşulsuz liderliği sürüyor. AMD, RDNA 4 mimarisiyle birlikte ışın izleme performansına odaklanarak bu algıyı biraz kırabilir. RedGamingTech, %10 ile %30 arasında performans artışı sağlanacağını söylemişti. Moore’s Law Is Dead’in kaynakları, AMD’nin ışın izleme konusunda rakibine üstünlük kuramayacağını aktardı. Zaten bunu beklemiyorduk fakat işlem birimi başına ışın izleme performansında dişe dokunur performans artışlarının sağlanmasını bekliyoruz.
RX 7900 serisinde kullanılan Navi 31 GPU’nun saf rasterizasyon performansında Navi 48’den daha iyi performans göstereceği, ancak ışın izlemede geride kalabileceği söyleniyor.
AMD tarafında işler yolunda giderse RDNA 4 mimarili RX 8000 ekran kartları 2024 yılı bitmeden raflarda yerini almaya başlayacak. Bildiğiniz gibi şirketlerin planları zaman içinde değişebiliyor, ancak zaman dilimi üç aşağı beş yukarı belli. Sızıntı yapanların çoğu kartların 2024’ün ikinci yarısında piyasaya sürüleceğine işaret ediyor. Zaman dilimini biraz daha daraltacak olursak, her şey muhtemelen son çeyrekte gerçekleşecek.
Başka bir kaynak sürücü geliştirme sürecinin başarılı ilerlediğini, işlerin 2022’de piyasaya sürülen RDNA 2’den daha iyi şekilde ilerlediğini dile getirmişti. Bu sızıntıya göre AMD, Haziran ayındaki Computex sırasında RX 8000 serisini tanıtabilir, üçüncü çeyrekte satışlar başlayabilir.
RDNA 4 ailesinde Navi 48 ve Navi 44 gibi GPU’lar kullanılacak. GeForce RTX 5080 veya RTX 5090 gibi kartlarla rekabet edemeyecekleri için muhtemelen daha ucuz GDDR6 bellekleri tercih ediyorlar. Böylelikle AMD’nin ekran kartları çok daha uygun fiyatla gelebilir. Hatta yapay zeka iş yükleri için daha fazla VRAM kapasitesi eklemelerine bile yol açabilir.
AMD, performans konusunda rakibine üstün kuramasa da agresif bir fiyatlandırma stratejisi benimseyecek gibi görünüyor. Söylentilere göre Navi 44 GPU’lu ekran kartı 400 doların altında, daha üst seviye Navi 48 GPU’lu kart (RX 8800 XT olabilir) ise 500 dolar civarında fiyatlarla satılacak. RX 8800 XT, eğer kayda değer performans artışıyla ve uygun fiyatla gelirse peynir ekmek gibi satabilir.
| Radeon RX 5000 | Radeon RX 6000 | Radeon RX 7000 | Radeon RX 8000 | |
|---|---|---|---|---|
| GPU Mimarisi | RDNA 1 | RDNA 2 | RDNA 3 / RDNA 2 | RDNA 4 |
| Üretim Teknolojisi | 7nm | 7nm | 5nm/6nm | 4nm? |
| GPU Ailesi | Navi 1X | Navi 2X | Navi 3X | Navi 4X |
| Amiral Gemisi GPU | – | Navi 21 (5120 SP) | Navi 31 (6144 SP) | Navi 41 (İptal olabilir) |
| Üst Sınıf GPU | Navi 10 (2560 SP) | Navi 22 (2560 SP) | Navi 32 (4096 SP) | Navi 48? |
| Orta Sınıf GPU | Navi 12 (2560 SP) | Navi 23 (2048 SP) | Navi 33 (2048 SP) | ? |
| Giriş Seviye GPU | Navi 14 (1536 SP) | Navi 24 (1024 SP) | Navi 34 (1024 SP)? | Navi 44? |
